Chemioterapia i utrata włosów: Jakie mogą być skutki leczenia?

Możesz nie zdawać sobie sprawy z tego, jak duże znaczenie odgrywają dla Ciebie twoje włosy, dopóki nie zaczniesz ich tracić. Jeśli cierpisz na nowotwór i czeka cię chemioterapia, ryzyko utraty włosów jest ogromne. Zarówno mężczyźni jak i kobiety wymieniają wypadanie włosów jako skutek uboczny chemioterapii, który przeraża ich najbardziej.

To, czy stracisz włosy, zależy od rodzaju i intensywności terapii, a to, czy utrzymasz się w formie zarówno psychicznej jak i fizycznej, zależy głównie od twojego nastawienia oraz wsparcia ze strony przyjaciół i rodziny.

Dlaczego podczas chemioterapii wypadają włosy?

Leki używane w chemioterapii to bardzo silne środki, które atakują szybko dzielące się komórki nowotworowe. Niestety atakują one również inne szybko dzielące się komórki występujące w ciele człowieka, między innymi te znajdujące się w cebulkach włosa.

Utrata włosów spowodowana chemioterapią nie ogranicza się tylko do skóry głowy. Można stracić także brwi, rzęsy, włosy pod pachami i owłosienie łonowe. Niektóre cytostatyki (leki używane w chemioterapii) mogą spowodować całkowitą utratę włosów, a po niektórych włosy tylko ledwie się przerzedzają. Spytaj swojego lekarza o leki, które będziesz brać. Powie ci on, jakich skutków możesz się spodziewać.

Na szczęście w większości przypadków utrata włosów jest tymczasowa. W przeciągu sześciu do dwunastu miesięcy powinny one w pełni odrosnąć, chociaż kolor i faktura mogą się różnić od tych poprzednich.

Czego się spodziewać?

Włosy zazwyczaj zaczynają wypadać 10 do 14 dni po rozpoczęciu leczenia. Mogą wypaść bardzo szybko – wręcz garściami – lub stopniowo. Zauważysz większą ich ilość na poduszce, szczotce, grzebieniu czy w odpływie wanny.

Włosy będą wypadać przez cały czas leczenia i nawet do miesiąca po jego zakończeniu. To, czy utracisz ich część czy wszystkie, zależy od rodzaju terapii. Dopiero utrata około 50% włosów staje się zauważalna.

Włosy zaczynają odrastać po około sześciu tygodniach. Każdego miesiąca rosną one o około ćwierć cala (0.6 centymetra). Kiedy włosy zaczną odrastać, będą się zapewne różnić od tych, które wypadły, niemniej różnica jest zazwyczaj tymczasowa. „Nowe” włosy mogą mieć inny kolor, być inne w dotyku. Mogą być również bardziej kręcone albo siwe, ponieważ nie zaczęły jeszcze funkcjonować komórki odpowiedzialne za pigment.

Czy można uniknąć utraty włosów?

Nie ma takiej kuracji cytostatycznej, która byłaby wolna od skutków ubocznych. Najlepszą metodą radzenia sobie z utratą włosów jest przewidywanie i planowanie oraz stopniowe oswajanie się ze swoim wizerunkiem przed, w trakcie i po leczeniu.

Próbowano wielu metod zapobiegania utracie włosów, ale żadna z nich nie okazała się stuprocentowo skuteczna.
Niektóre z nich to:

• Krioterapia – podczas chemioterapii na głowie pacjenta umieszcza się woreczki z lodem, które spowalniają krążenie w rejonie skalpu. W ten sposób cytostatyki będą mieć słabszy wpływ na skórę głowy. Badania nad tą metodą dowiodły, że sprawdza się ona u większości osób. Istnieje jednakowoż niewielkie ryzyko, że nowotwór zaatakuje właśnie „zamrażany” obszar, gdyż cytostatyki nie dotrą tam w takim stopniu jak do reszty organizmu. Większość osób, która spróbowała tej metody twierdzi, że wiąże się to z dużym dyskomfortem.
• Minoksydyl – lek używany w leczeniu łysienia u mężczyzn i kobiet. Stosowanie go przed i podczas chemioterapii nie chroni przed utratą włosów, jednak niektóre badania potwierdzają, że przyspiesza on ich ponowny wzrost.

 

Chemioterapia i utrata włosów: Jak najlepiej sobie poradzić?

Nie można zapobiec ani kontrolować utraty włosów, można jednak dać sobie z tym radę. Podejmij następujące kroki podczas leczenia, żeby zminimalizować stres i poirytowanie towarzyszące utracie włosów:

Przed leczeniem

Dbaj o swoje włosy. Nabierz dobrych dla nich nawyków: nie rozjaśniaj, nie farbuj ani nie prostuj – to je osłabi. Pozwalaj włosom swobodnie wysychać, unikając stosowania suszarki, prostownic, wałków. Wzmocni je to i sprawi, że dłużej pozostaną na twojej głowie.

Rozważ obcięcie włosów. Krótkie fryzury zdają się wyglądać pełniej niż te długie, jeżeli więc włosy zaczną wypadać, nie będzie to tak widoczne, jeśli będą krótkie. Krótkie włosy pozwolą ci również lepiej znieść ich ewentualną całkowitą utratę.

Pomyśl o nakryciu głowy. Zastanów się, czy będziesz używać peruki, apaszki lub np. turbanu. Do ciebie należy decyzja, czy będziesz maskować utratę włosów. Łatwiej jednak rozważyć tę kwestię jak najwcześniej. Poproś lekarza o przepisanie ci peruki – jej koszt będziesz mógł zapewne pokryć częściowo lub w całości przez Narodowy Fundusz Zdrowia.

Podczas leczenia

Dbaj o pozostałe włosy. Nie zmieniaj dotychczasowych nawyków. Spróbuj również używać satynowej poduszki, która nie będzie w takim stopniu zaczepiać o luźne kosmyki. Używaj delikatnej szczotki do włosów. Myj głowę tak często jak trzeba, ale rozważ używanie szamponu do włosów delikatnych. Unikaj tych zawierających silne detergenty oraz składniki, które wysuszają, między innymi: kwas salicylowy, alkohol lub silne środki zapachowe.

Rozważ ogolenie głowy. Niektórzy twierdzą, że czuli pieczenie i swędzenie skalpu podczas chemioterapii. Ogolenie głowy może zmniejszyć podrażnienie oraz oszczędzić nieprzyjemności związanych z wypadaniem włosów. Niektórzy mężczyźni lepiej się czują z ogoloną głową. Łatwiej również wtedy zamocować perukę.

Chroń skórę głowy. Jeśli istnieje ryzyko wystawienia jej na działanie słońca lub wiatru, chroń skórę głowy kremem z filtrem lub zwykłą czapką czy apaszką. Skalp może być bardziej wrażliwy na czynniki zewnętrzne, więc ostre słońce czy mróz potrafi go jeszcze bardziej podrażnić. Przy braku włosów może również dokuczyć zimno, które będzie jeszcze bardziej odczuwalne.

Po zakończeniu chemioterapii

Dbaj o włosy. Odrastające kosmyki będą szczególnie wrażliwe na działanie środków stylizujących oraz wszelkich suszarek i prostownic. Staraj się nie stosować farbowania przez co najmniej pół roku. Zabiegi te mogą, oprócz uszkadzania nowych włosów, podrażnić skórę głowy.

Cierpliwość. Może się zdarzyć, że włosy będą odrastać powoli i wyglądać nieco inaczej niż poprzednio. Pamiętaj jednak, że włosy nie rosną od razu i naprawa szkód wyrządzonych przez chemioterapię może trwać dłuższy czas.

Radioterapia również może być przyczyną utraty włosów

Radioterapia niszczy szybko dzielące się komórki, ale w przeciwieństwie do chemioterapii koncentruje się tylko na konkretnym obszarze organizmu. Jeśli więc radioterapia dotyczy głowy – utrata włosów jest wielce prawdopodobna.

Włosy zazwyczaj zaczynają odrastać zaraz po zakończeniu terapii, ale to, czy powrócą do swojego dawnego stanu, zależy od rodzaju leczenia. Różne typy promieniowania mają inny wpływ na włosy. Duże dawki promieniowania mogą trwale pozbawić cię włosów. Porozmawiaj z lekarzem o tym, jaki wpływ na twoje włosy może mieć leczenie.

Radioterapia ma także wpływ na twoją skórę. Może ona spowodować zaczerwienienie, przez które skóra będzie wyglądać na mocno opaloną lub nawet poparzoną. Jeśli radioterapia dotyczy bezpośrednio twojej głowy, dobrze będzie zakrywać skalp czapką lub apaszką, gdyż będzie wrażliwy na słońce i zimno. Czasami zdarza się, że peruki, treski i podobne akcesoria również mogą podrażnić skórę głowy.