Trychologia po nitce do kłębka

W wielu tekstach poświęconych włosom, także tych, które można przeczytać na naszym blogu, pojawia się słowo rodem ze słownika wyrazów obcych. Mowa o trychologii, która dla osób spotykających się z nią po raz pierwszy może wydawać się nieco enigmatyczna. Dlatego też w dzisiejszym artykule wyjaśniamy podstawowe fakty dotyczące trychologii. Zapraszamy do lektury.

Korzenie trychologii

Etymologii słowa trychologia należy poszukiwać na półwyspie Peloponez. To właśnie w języku greckim cząstka „trikhos” oznacza włos, natomiast drugi człon tego wyrazu to nic innego jak logika. W ten sposób otrzymujemy logikę włosa, co w naszym języku bardziej zgrabnie brzmi jako nauka o włosach. Trychologia jest dziedziną medycyny, która rozwinęła się stosunkowo późno, bo dopiero w połowie XIX w. Wcześniej, ludzkość borykająca się ze znacznie poważniejszymi problemami zdrowotnymi niż wypadanie włosów, traktowała te ostatnie co najwyżej jako estetyczny dodatek. Wraz z rozwojem stanu wiedzy, dostępnych technologii, a także specjalizacji poszczególnych gałęzi medycyny, kondycja włosów i skóry głowy zyskała również wymiar zdrowotny. Za prekursorów takiego podejścia do trychologii uznaje się Brytyjczyków. Pierwszą datą, którą można spotkać w opracowaniach dotyczących tego zagadnienia jest rok 1860, kiedy to w Londynie prof. Wheeler rozpoczął badania nad przyczynami wypadania włosów i zaproponował swoje metody leczenia. Drugim ważnym punktem na osi czasu trychologii jest rok 1902 i powstanie Instytutu Trychologów w Londynie (the Incorporated Institute of Trichologists). To właśnie w oparciu o doświadczenia Instytutu (który działa po dziś dzień) w 1928 r. powołano do życia pierwszą na świecie specjalistyczną placówkę leczącą wypadnie włosów i dolegliwości skóry głowy – The Scalp and Hair Hospital w Londynie.

Co działo się poza Wielką Brytanią? Za oceanem temat ten zaczął rozkwitać znacznie później. W latach 70. XX w. w Kalifornii utworzono Związek Trychologów – Association of Trichologists (IAT), który dziś jest instytucją o globalnym zasięgu i charakterze szkoleniowym. W Polsce pierwszymi ważnymi postaciami dla rodzimej trychologii byli przede wszystkim prof. Wojciech Kostanecki i dr Doman Michałowski. Do napisanych przez nich w latach 70. podręczników wciąż sięgają osoby pragnące pogłębić wiedzę o włosach i skórze głowy. Kolejne wartościowe publikacje w polskiej myśli trychologicznej pochodzą już z XXI wieku.

Kim jest trycholog?

W ostatnich zdaniach poprzedniego akapitu pojawił się wątek edukacyjny. Warto więc postawić pytanie: kim jest trycholog i kto może się nim mianować? Najkrócej rzecz ujmując, trycholog to specjalista w zakresie chorób skóry głowy i włosów. W powszechnym wydaniu przyjęło się określać go „lekarzem od włosów”, choć nie do końca jest to sformułowanie poprawne. Nie każdy trycholog jest bowiem absolwentem akademii medycznej na kierunku lekarskim. W tej specjalizacji równie dobrze mogą poruszać się kosmetolodzy, biotechnolodzy, chemicy czy chociażby neurobiolodzy po przejściu odpowiedniego szkolenia lub kursu. Możliwości dokształcania się w zakresie trychologii jest całe mnóstwo, a oferują je nie tylko placówki edukacyjne, ale też podmioty prywatne.

Trycholog ma zatem węższą specjalizację niż lekarz dermatolog. W zakresie kompetencji tego pierwszego jest przede wszystkim kondycja owłosienia i skóry głowy. Dobry trycholog będzie w stanie doradzić w zakresie problemu wypadających włosów, dobrać odpowiednie metody pielęgnacji włosów, zdiagnozować choroby skóry głowy (np. łuszczyca, łupież, łojotokowe zapalenie skóry głowy) i wskazać ich źródło. Oprócz dokładnej analizy anatomii włosa, trycholog powinien też zaproponować odpowiednią terapię przeciw objawową. Wśród niektórych metod stosowanych w ramach terapii trychologicznej można wymienić: naświetlanie lampami PUVA, mezoterapię igłową czy karboksyterapię.

Nie tylko włosy

W błędzie jednak tkwi ten, kto sądzi, że trychologia ogranicza się jedynie do wyglądu włosów, kondycji ich cebulek czy ewentualnych komplikacji skóry głowy. Włosy mogą być traktowane jak papierki lakmusowe naszego organizmu, dlatego w praktyce trychologia przenika się z innymi dziedzinami medycyny. W pierwszej kolejności jest to oczywiście dermatologia, a w ślad za nią podążają także endokrynologia (problemy z włosami są niejednokrotnie pokłosiem zaburzonej gospodarki hormonalnej), analityka medyczna czy psychiatria. W nawiązaniu do tej ostatniej, od niedawna funkcjonuje nawet termin psychotrychologii traktującej o psychosomatycznym wymiarze chorób włosów. Jednym z czynników psychicznych mających wpływ na wypadanie włosów jest np. stres, o czym pisaliśmy w poprzednim artykule. Taka złożoność zagadnienia chorób włosów sprawia, że placówki trychologiczne oferują swoim pacjentom zestaw specjalistów o komplementarnych kompetencjach: trychologa, lekarza dermatologa, endokrynologa, psychoterapeuty, dietetyka, analityka medycznego i kosmetologa.