Nadmierne wypadanie włosów jest problemem o skutkach zarówno estetycznych, jak i zdrowotnych. Jest to zjawisko na tyle złożone i skomplikowane, że niestety nie istnieje jedna przyczyna tej dolegliwości. Na stan naszych włosów może składać się jednocześnie kilka przyczyn – zarówno tych, które dotyczą bezpośrednio zdrowia naszego organizmu, jak i czynniki działające z zewnątrz. Szybkie badanie nieuzbrojonym okiem rzadko kiedy daje szczegółową odpowiedź jaka jest konkretna przyczyna wypadania włosów lub ich osłabienia. Dopiero przeprowadzenie szczegółowego wywiadu, poznanie historii chorób pacjenta i wsparcie badania mikrokamerą pozwalają na określenie źródeł utraty włosów. Pomogą również w dobraniu indywidualnego programu leczenia danego schorzenia.

Jakie możemy więc wyróżnić główne powody łysienia?

Nieodpowiednia dieta

Bardzo ważna jest codzienna zbilansowana dieta. Prawidłowe odżywianie się ma bardzo duży wpływ na kondycję naszych włosów. Wszelkie niedobory witamin oraz minerałów mogą przyczynić się do osłabienia ich struktury, a w konsekwencji do wypadania większej ich ilości, niż zazwyczaj ma to miejsce. Występowanie tej przyczyny utraty włosów jest bardzo prawdopodobne zwłaszcza, gdy dieta uboga jest w białka, aminokwasy, żelazo oraz cynk. Bardzo cenne są dla naszych włosów również witaminy z grupy B. witamina A, biotyna, kwas foliowy, pierwiastki krzem i magnez oraz nienasycone kwasy tłuszczowe.

Choroby tarczycy

Jeżeli niepokoi nas nadmierna ilość wypadających codziennie włosów, a w trakcie wizyt u specjalisty wykluczone zostały inne czynniki, warto wykonać badania tarczycy. Niedoczynność, jak i nadczynność tego gruczołu, która nie jest pod stałą lekarską kontrolą, może nieść za sobą katastrofalne dla organizmu skutki. Nadmiar lub zbyt niski poziom hormonów wydzielanych przez tarczycę skutkuje powstawaniem zmian we włosach, upośledzeniem prawidłowego rozwoju włosa na każdym etapie oraz osłabieniem cebulek włosowych.

Stres

Współcześnie jest to bardzo często występująca przyczyna wypadania włosów. Stały stres, tak jak przemęczenie, bardzo mocno obciąża i osłabia nasz organizm. W okresie dużego narażenia na wspomniane czynniki możemy zaobserwować znaczne pogorszenie się stanu naszych włosów, które prawdopodobnie będzie skutkować wzmożonym wypadaniem. Powodem jest wydzielanie w trakcie stresu hormonów, które przyczyniają się do tego zjawiska. Najczęściej wspominany w tym kontekście jest kortyzol, odpowiedzialny za zwężenie naczyń krwionośnych. Okresy podwyższenia poziomu tego hormonu w organizmie skutkują mniejszym ukrwieniem oraz niedostatecznym odżywieniem okolic mieszków włosowych, które prowadzą do ich osłabienia. To w efekcie może przyspieszać utratę włosów na głowie.
Silny stres ma również inne konsekwencje, a mianowicie upośledza funkcjonowanie komórek macierzystych odpowiedzialnych za produkcję pigmentu w mieszkach. W wyniku tych problemów wyczerpuje się zgromadzony w nich zapas, a widocznym na zewnątrz skutkiem jest siwienie włosów. Stąd możemy stwierdzić, że związek frazeologiczny „osiwieć ze stresu” nie jest wyolbrzymieniem, a opisem rzeczywistego procesu.

Nieodpowiednia pielęgnacja włosów

Dbanie o zdrowy wygląd włosów poprzez zapewnienie im właściwej pielęgnacji jest niezwykle istotne. Zaniechanie tej czynności lub niestaranna opieka nad włosami może prowadzić do wypadania włosów w podobnym stopniu co inne opisywane tutaj przyczyny. Nadmierne przesuszenie włosów i skóry głowy, stosowanie kosmetyków dobranych nieodpowiednio do typu włosów lub zbyt mocnych w działaniu wpływają na stan pasm. Również korzystanie ze zbyt mocnych preparatów do stylizacji (lakierów, pianek itp.), nieumiejętna koloryzacja oraz zbyt częste i mocne rozjaśnianie włosów mają negatywny wpływ na zdrowie włosów i ich strukturę. Co ciekawe, nawet wywieranie nadmiernego napięcia na włosy i cebulki poprzez ciągłe wiązanie ich w kucyk osłabia cebulki. W skrajnych przypadkach może to prowadzić do zaniku mieszków włosowych i wyłysienia.

Przyjmowanie leków

Wpływ na kondycję włosów oraz mieszków włosowych mogą mieć przyjmowane lekarstwa. Zmiana leku w trakcie terapii, zaprzestanie przyjmowania stosowanego przez długi czas preparatu, a także skutki uboczne przyjmowanych lekarstw mogą bezpośrednio wpływać na utratę włosów. Warto zapoznać się ze szczegółami zawartymi na ulotkach dołączonych do preparatów leczniczych, aby mieć świadomość niepożądanych skutków związanych z przyjmowanie danego leku. Również lekarz prowadzący daną terapię powinien udzielić niezbędnych informacji w tym zakresie.

Choroby owłosionej skóry głowy

Kondycja skóry głowy bardzo często wpływa na stan włosów. Występowanie chorób skóry głowy często wykazuje bezpośredni związek z powstawaniem przerzedzeń i łysieniem. Wczesne rozpoznanie schorzenia zwiększa szansę na wdrożenie skutecznego leczenia, ciągłe kontrolowanie postępowania choroby oraz występowania ewentualnych powikłań. Medycyna wyróżnia wiele chorób skóry głowy, które pośrednio lub bezpośrednio przyczyniają się do przyspieszenia utraty owłosienia. Najczęściej wymienia się w tym kontekście grzybice, łuszczyce, łojotokowe zapalenie skóry oraz łupież.

Anemia

Opisywana choroba jest spowodowana niedoborem żelaza w naszym organizmie. Chociaż pierwsze symptomy zewnętrzne mają wpływ na zmiany w ogólnym wyglądzie (blada skóra, sińce pod oczami pomimo wyspania się), wygląd naszych włosów również będzie wskazywał na niedobór tego pierwiastka w organizmie. Wraz z postępowaniem choroby włosy zaczną łamać się, rozdwajać i słabnąć, co będzie niestety prowadzić do gubienia włosów w coraz większej ilości.

Schorzenia ogólnoustrojowe

Oprócz wspomnianych wcześniej chorób owłosionej skóry głowy oraz problemów z funkcjonowaniem tarczycy, istnieją także inne dolegliwości ogólnoustrojowe, które mogą objawiać się wypadaniem włosów. Można zaliczyć do nich przede wszystkim choroby zakaźne, wszelkiego rodzaju nowotwory oraz cukrzycę. W takim przypadkach pierwszymi symptomami są osłabienie włosów i dalsze pogarszanie się ich struktury. Późniejszym objawem jest wystąpienie nadmiernego wypadania włosów.

Hormony

Codziennie przekonujemy się, jak ważna jest zrównoważona gospodarka hormonalna organizmu. Hormony są niezwykle ważnym regulatorem funkcjonowania naszego organizmu – przyspieszają pewne procesy, spowalniają inne. Są przy tym niestety jedną z najczęstszych przyczyna utraty włosów. Bardzo częstym odpowiadającym za ten proces czynnikiem jest DHT (dihydrotestosteron) – najaktywniejsza forma testosteronu. Pod jego wpływem wrażliwe mieszki włosowe zaczynają produkować coraz cieńsze i delikatniejsze włosy. Wynikiem tego procesu jest redukcja objętości posiadanej fryzury. Trzeba jednak pamiętać, że hormony nie są najważniejszą przyczyną utraty włosów. Jeśli organizm ogólnie jest w złej kondycji (nieodpowiednio odżywiony, ciągle zestresowany itp.), wypadanie włosów będzie tutaj zjawiskiem całkowicie naturalnym, biorąc pod uwagę jego stan, a hormony mogą tylko przyspieszyć ten proces.

Zatrucia toksynami

Rozwój technologii i współczesnej chemii sprawił, że nieustannie mamy do czynienia z różnorodnymi chemikaliami, których używamy do prac w domu, ogrodzie lub warsztacie. Jest również grono osób, które są powiązane z taki substancjami zawodowo i naraża je to na ciągły kontakt, nawet pomimo zastosowania niezbędnych środków bezpieczeństwa. Typowymi substancjami, które mogą prowadzić do wypadania włosów są: arsen, ołów, selen, tal i rtęć. Ich nadmierne nagromadzenie może prowadzić do naruszenia struktury i pogorszenia się stanu fryzury – zmatowienia, suchości włosów, a następnie ich wypadania.

Sezonowe wypadanie włosów

Jest to zjawisko bardzo często występujące w okresach wiosennym oraz jesiennym i trwa zazwyczaj do 2 miesięcy. Te okresy to karuzela szybko zmieniających się warunków atmosferycznych i naszych aktywności. Najważniejszym składnikiem jest dynamiczna zmiana temperatury w ciągu dnia – z rana oscyluje w okolicach zera, w ciągu dnia wzrasta do nieco bardziej komfortowych wartości, by znów spaść w porze wieczornej. To sprawia, że należy chronić głowę za pomocą różnorodnego nakrycia – czapek, kapeluszy, ostatecznie kapturów, aby nie dopuścić do wychłodzenia skóry głowy oraz mieszków włosowych. To zapobiega przysłowiowej ucieczce ciepła przez głowę. W znacznie gorszej sytuacji są osoby, które niestety nie zakładają niczego na głowę nawet podczas mrozów. Skóra głowy takich osób rozpaczliwie broni się przed wychłodzeniem – naczynia krwionośne mocno kurczą się, co prowadzi do zmniejszenia dopływu krwi i składników odżywczych do mieszków, osłabienia ich i nadmiernego wypadania włosów. Niektórzy bronią się przed zakładaniem czapek argumentem, że ich noszenie przyklepuje włosy i niszczy fryzurę – dobranie czapki z dobrej jakościowo wełny zatrzyma ciepło, umożliwi oddychanie skórze głowy, odprowadzi nadmiar wilgoci i nie dopuści do naruszenia ułożonej fryzury.

Palenie tytoniu

Jak każdy nałóg, palenie tytoniu ma szkodliwy wpływ na organizm. W tym przypadku palacze narażają swój (i nie tylko swój!) organizm na działanie substancji zawartych m.in. w dymie papierosowym, które działają negatywnie zarówno na zewnątrz, jak i od wewnątrz. Palenie tytoniu wpływa na obkurczanie się naczyń krwionośnych, w wyniku czego komórki ciała, również te w cebulkach włosowych, otrzymują zdecydowanie mniej substancji odżywczych. Takie podtruwanie organizmu objawia się znacznym osłabieniem włosów i przyspieszonym procesem ich starzenia. Pasma włosów stają się mniej sprężyste, bardziej kruche, są podatne na łamanie i wypadają.

Uwarunkowania genetyczne

Dziedziczone po rodzicach geny decydują o niemal wszystkich aspektach funkcjonowania naszego organizmu. Determinują kolor oczu, kształt nosa i ust. Po przodkach można również niestety odziedziczyć skłonność do łysienia. Jeśli grupa osób w poprzednich pokoleniach zmagała się z nadmiernym wypadaniem włosów, to my także mamy predyspozycje do tego, aby wcześnie doświadczyć powstawania zakoli lub nagle zmierzyć się z problemem utraty włosów w jakimś konkretnym etapie życia. Jednak w związku z tym, że nie jest to tzw. dziedziczenie jednogenowe (tylko jeden gen odpowiadałby za zjawisko wypadania włosów/łysienia), nie można stwierdzić jednoznacznie, że na pewno odziedziczymy daną cechę po rodzicach lub dziadkach.
Najczęstszą postacią łysienia dziedzicznego jest łysienie androgenowe, dotykające w największym stopniu mężczyzn. Jeśli posiadamy już predyspozycje do tego typu wypadania włosów, możemy spowolnić jego postępowanie poprzez zastosowanie dedykowanych kuracji i regularne konsultacje z trychologiem. Można również postąpić niestety odwrotnie – gwałtownie przyspieszyć przebieg utraty włosów na głowie poprzez częsty stres na stres, nieodpowiednie odżywianie lub styl życia (mało snu, brak profilaktycznych wizyt u lekarzy, stosowanie różnego rodzaju używek).