Liszaj płaski jest częstą diagnozą słyszaną przez pacjentów w gabinetach dermatologicznych. Jego wystąpienie może powodować charakterystyczne zmiany błon śluzowych i skóry. Sprawdźmy dokładnie, czym jest liszaj płaski i jakie konsekwencje dla włosów może mieć jego pojawienie się na skórze głowy.
Liszaj płaski – fakty
Mówiąc o liszaju płaskim (łac. lichen planus) mamy na myśli chorobę zapalną skóry i błon śluzowych. Patologiczne zmiany pojawiają się najczęściej w różnych częściach skóry, na błonach śluzowych jamy ustnej, narządów płciowych, spojówek i przełyku, a także na paznokciach. W zależności od zakażonej okolicy oraz charakterystyki objawów, wyróżniamy kilkanaście typów liszaja płaskiego, np.: liszaj płaski liniowy, liszaj płaski guzowaty, liszaj płaski barwnikowy, pęcherzowy liszaj płaski, liszaj płaski stóp i dłoni, liszaj płaski paznokci itd. Dolegliwości, o których więcej piszemy poniżej, mogą występować jednocześnie lub sekwencyjnie po sobie, a ich zaistnienie ujemnie wpływa na komfort życia i samopoczucie mentalne chorych. Statystyki podają, że z chorobą zmaga się ok. 1% populacji, zarówno kobiety, jak i mężczyźni, głównie w przedziale wiekowym 30-60 lat (zdarzają się również przypadki schorzenia u dzieci). Pojawienie się liszaja płaskiego jamy ustnej może być interpretowane jako stan przednowotworowy. Badania potwierdzają dużą zależność między zdiagnozowaniem lichen planus a występowaniem zapalenia wątroby typu C, dlatego pacjenci z dolegliwościami liszajowymi powinni przebadać się w kierunku HCV.
Przyczyny powstawania liszaju płaskiego
Powody pojawienia się opisywanego schorzenia nie są do końca wyjaśnione. Jego wywołanie wiązane jest zaburzeniami autoimmunologicznymi (czyli takimi, w których system odpornościowy atakuje własny organizm), wśród których wymienia się np.: cukrzycę, łuszczycę, zapalenie jelita grubego, marskość lub zapalenie wątroby. Inne hipotezy wskazują na wywołanie liszaja przez przyjmowanie niektórych leków (w tym medykamentów przeciw malarii, neuroleptyków, leków uspokajających). Słabsze argumenty przemawiają za uwarunkowaniami genetycznymi jako czynnikami sprawczymi choroby. Część specjalistów łączy wywołanie zmian liszajowych z doznaniem silnego wstrząsu psychicznego. Warto pamiętać, że liszaj płaski jest chorobą niezakaźną.
Objawy zapalenia
Symptomy analizowanej choroby zależą od okolicy, którą zaatakował liszaj. Na skórze kończyn i tułowia pojawiają się świąd i charakterystyczne, chropowate, czerwonawe grudki i tarczki rumieniowo-złuszczające. W jamie ustnej liszaj powoduje uczucie suchości i pieczenia, podrażnienia, krwawienie, obrzęki i grudki w białym kolorze utrudniające konsumpcję posiłków. W okolicach narządów płciowych występują z kolei świąd, pieczenie, zmiany obrączkowate, bolesne podrażnienia komplikujące współżycie. Liszaj płaski w przełyku objawia się spełzaniem śluzówki, białawymi grudkami oraz rumieniem utrudniającymi połykanie. Wreszcie liszaj okolicy paznokci powoduje ból i pieczenie pod płytkami paznokci i może wywoływać inne przypadłości związane z tymi wytworami skóry.
Powód łysienia
Również skóra głowy może być narażona na dolegliwości powodowane przez lichen planus. W fazie zapalnej mogą wystąpić świąd i pieczenie wywołujące uczucie swędzenia i ból. Wtórują im rumień i grudki przymieszkowe. W przypadku niepodjęcia leczenia, dolegliwości mogą sprowokować trwałe wypadanie włosów – łysienie bliznowaciejące. U pań, które okres menopauzy mają już za sobą, liszaj płaski może przyspieszać postępujące cofanie się linii czołowo-skroniowo włosów. W niektórych przypadkach zauważono również utratę włosów pachowych i łonowych spowodowane ogniskami liszaja.
Leczenie liszaja płaskiego
W razie wystąpienia któregokolwiek ze wspomnianych objawów w stopniu przewlekłym, należy udać się do poradni dermatologicznej. Lekarz rozpoznaje dolegliwość na podstawie obrazu klinicznego, może także posiłkować się badaniem histopatologicznym. W większości przypadków choroba ustępuje samoistnie po ok. 24 miesiącach. Zadaniem terapii jest najczęściej złagodzenie symptomów za pomocą maści, leków i fototerapii. Sytuacja komplikuje się gdy mowa o liszaju płaskim skóry głowy. Zmiany w okolicy owłosionej skóry głowy mogą być niwelowane za pomocą kortykosteroidów w formie żelów czy kremów. Te stosuje się tylko do pewnego etapu rozwoju choroby. Po jego przekroczeniu może pojawić się wypadanie włosów o nieodwracalnym charakterze. Wtedy jedynym remedium może okazać się zastosowanie peruki lub systemu uzupełnień włosów.
